Voor God met trommels en trompetten – Rosalía gaat symfonisch te werk op “Lux”.

De Berlijnse technoclub Berghain heeft regelmatig zijn weg gevonden naar de popmuziek. De opmerking dat je met veel geld misschien auto's de ruimte in kunt lanceren, maar dat je daarmee nog steeds niet op elke dansvloer staat, werd rond 2022 gemaakt door de Berlijnse indieband Von Wegen Lisbeth in hun nummer "Elon (Musk kommt nicht ins Berghain)". Musk zelf zei dat hij er niet eens naar binnen wilde omdat het woord "Peace" op de muur stond.

In 2025 verschijnt er weer een nummer over Berlijns beroemdste dansclub – van Rosalía Vila Tobella. De nieuwe single van de Grammy Award-winnares (met tot nu toe 24,3 miljoen verkochte platen) heet simpelweg "Berghain". Het nummer, een voorloper van haar vierde album "Lux", dat volledig uitlekte op sociale media via een cyberaanval, zou meer techno-georiënteerd zijn.

In plaats daarvan laat het London Symphony Orchestra zijn strijkinstrumenten trillen, prikken en zoemen; een koor hamert in het Duits: "Zijn angst is mijn angst / zijn woede is mijn woede", Rosalía's stem stijgt – eveneens in het Duits – naar operahoogten. In de video speelt een orkest in een bus, in een gang en in Rosalía's appartement. Er verschijnen ook bosdieren, die in haar droom transformeren tot griezelige mens-dierhybriden.

Het nummer, dat de Spaanse zangeres opnam met de IJslandse popavant-gardist Björk en de Amerikaanse experimentele muzikant Yves Tumor, en dat zo'n 18,6 miljoen keer bekeken is op YouTube, gaat over liefde, eros en spiritualiteit. "De enige manier om ons te redden is door goddelijke interventie," zingt Björk. "Ik neuk je tot je van me houdt," herhaalt Tumor in het Engels. In het Spaans zingt Rosalía over zelfopoffering in de liefde: "Ik ben slechts een suikerklontje / Ik weet dat de hitte me zal smelten."

Ook de club gaat uit elkaar. Berghain wordt niet eens genoemd in de videoclip of de songtekst. De naam staat hier voor iets ongrijpbaars – een symbool voor vrijheid, zelfontdekking en transformatie. Het is een metafysische plek die ook verwijst naar het verlangen om jezelf te verliezen in geluid en licht tijdens het dansen.

Het hele album "Lux" (Latijn voor "licht") gaat over het verleggen van grenzen en het verkennen van het creatieve potentieel. In essentie is dat wat Rosalía altijd heeft gedaan sinds ze in het voorjaar van 2017 voor het eerst op het toneel verscheen met de flamenco van haar debuutalbum "Los Ángeles".

"Alles zit in flamenco", geloofde de Catalaanse zangeres, die op negenjarige leeftijd gitaar leerde spelen, destijds: "Spiritualiteit, loyaliteit, nederigheid, moed." En de New York Times noemde haar de "popster die flamenco naar een nieuwe generatie bracht" toen ze in 2018 de Spaanse traditie combineerde met elektronische elementen op haar tweede album, "El Mal Querer" (De Kwade Intentie). Rosalía werd een wereldwijde naam, vooral in Latijns-Amerika, het Verenigd Koninkrijk en de VS.

Er waren duetten met Bad Bunny, The Weeknd en met Billie Eilish zong ze “Lo vas a olvidar” (Je zult het vergeten), de titelsong voor de HBO-serie “Euphoria”, waarin ze in het volgende seizoen de hoofdrol speelt.

Rosalía's derde album, "Motomami" (2022), verkende de dualiteit van kracht en kwetsbaarheid en combineerde haar geliefde reggaeton (een mix van reggae, hiphop, electro en latin) met andere Latijns-Amerikaanse muziekstijlen. Het experiment werkte en het album werd een succes.

Dus, de volgende stap. Weg van de popmuziek? "Ik wil graag denken dat mijn muziek pop is," beweerde de 33-jarige onlangs in een interview met Jon Caramanica in de New York Times-podcast "Popcast" over "Lux". "Er moet een andere manier zijn om popmuziek te maken – Björk heeft het bewezen, Kate Bush heeft het bewezen." "Lux" is een hybride van klassieke popmuziek – gezongen in 13 talen.

En dan wordt het "Lux", en duizend lichtjes gaan aan wanneer de opener "Sexo, Violencia y Llantas" (Seks, Geweld en Banden) losbarst. Dertien talen zijn vertegenwoordigd in de achttien nummers: Catalaans, Spaans, Arabisch, Duits, Engels, Frans, Hebreeuws, Japans, Latijn, Mandarijn, Portugees, Siciliaans en Oekraïens. Rosalía had het liefst in honderd talen gezongen. Het werken aan de teksten – met taaldocenten – nam alleen al een heel jaar in beslag.

Rosalía's tijd aan het Conservatorium van Barcelona is terug te vinden in "Lux". In de kern is het een klassiek album, verdeeld in vier "delen" als een symfonie – maar het orkest wordt bijgestaan ​​door autotune, rap, de klappende handen van flamenco en vele andere popelementen. De in Londen gevestigde elektronische muzikanten spelen op Latijns-Amerikaanse ritmes in "Dios es un Stalker", de violen suizen als messen in "Porcelana" en drums roffelen in "Divinize". En blaasinstrumenten voegen drama toe aan het walsende "La Perla".

De emotionele onrust van het menselijk bestaan ​​wordt ook in "Lux" verkend: je voelt je eerst een koningin, dan een ellendeling. "Geen enkele vrouw heeft ooit beweerd God te zijn", citeert het boekje de vroegmiddeleeuwse moslimmysticus en "vriend van God", Rabi'a al-Adawiyya al-Qaisiyya. De weg uit deze uitersten leidt naar het stralende zelf, naar het licht van kennis, naar het goddelijke.

De cover toont Rosalía in een nonnenhabijt en een soort dwangbuis. Dit maakt duidelijk dat ze geen missionaris is, maar iemand die religieuze ordes en gebedshuizen niet beperkend vindt.

Een spiritualiteit die afstand houdt tot religieuze instellingen is de rode draad op het album, waarvan de teksten worden gevoed door het lezen van bijvoorbeeld werken van de feministische Amerikaanse auteur Chris Kraus, de utopiste Ursula K. Le Guin of de middeleeuwse mystica Hildegard von Bingen.

Rosalía beschrijft het album als een reis. En ze onderneemt deze vrolijke, gedurfde stap weg van de mainstream naar een soort opera met het zelfvertrouwen dat een artiest onderscheidt van een entertainer. Op "Lux" is er geen angst om te falen. Alleen het vertrouwen om het juiste te doen.

Dit is geen aangename popmuziek. De luisteraar wordt uitgedaagd. "Lux" is een album voor muziekliefhebbers die popmuziek niet zien als de enge begrenzing van een constante bevestiging van hun muzieksmaak, maar eerder als een eindeloos universum van muzikale mogelijkheden, een reis die nooit eindigt.

Je kunt alles begrijpen, maar dat hoeft niet. "Lux" kun je voelen, gevuld met je eigen gedachten en gevoelens. Rosalía's reis is ontroerend, ontroerend en soms overweldigend. Taylor Swifts mooie album "The Life of a Showgirl" lijkt in vergelijking klein.

Er heerst een geest, zoals die de muzikanten uit de jaren 60 dreef, die rock-'n-roll vervolgens van zijn popwortels redden, het opnieuw uitvonden en in duizend richtingen vooruitstuwden. "Laat me ruimte maken," zegt Rosalía. De "Starman" die David Bowie zou toejuichen. En Rosalía's geestverwant Björk staat sowieso aan haar zijde, voor de tweede keer sinds de benefietsingle "Oral" uit 2023.

"Zeven hemelen? Nou en!", zo luidt het refrein van "La Yugular" (De Halsslagader). "Ik wil de achtste hemel zien, de tiende hemel, de duizendste hemel / Weet je, het is alsof...", wat doet denken aan de eerste single van The Doors uit 1967, "Break on Through (To the Other Side)".

"Mijn favoriete artiesten zijn degenen die je niet geven wat je wilt, maar wat je nodig hebt", zei Rosalía in de "Popcast" van de New York Times. Met die instelling verkoopt ze misschien niet zoveel platen als Taylor Swift, maar Rosalía is verzekerd van een plekje in Berghain.

Uiteindelijk zou men de popmuziek dus moeten toewensen wat – naar verluidt – Goethes laatste woorden waren: "Meer licht."

Rosalía – “Lux” (Columbia Records) – verschijnt op 7 november.